Eczeem van oorzaak tot oplossing | OERsterk.nu (2024)

Huidtherapeuten en dermatologen hebben een nieuw wapen in de strijd tegen atopische dermatitis – in de volksmond eczeem genoemd. Eczeem is in verband gebracht met een mutatie in het filaggrine-gen, wat tot een tekort aan filaggrine leidt. Een tekort hieraan maakt je vatbaar voor de ontwikkeling van eczeem en een aantal andere (huid)aandoeningen. Recente wetenschappelijke studies bij mensen laten zien dat het verhogen van de histidine-inname tot een afname van eczeem en corticosteroïdengebruik leidt. In deze blog lees je hoe filaggrine, histidine en eczeem samenhangen.

Laten we eerst duidelijkheid scheppen over wat filaggrine en histidine zijn en welke rol ze binnen de huid spelen.

Filaggrine en histidine zijn eiwitten die zich in de huid bevinden. Ze spelen een belangrijke rol binnen de gezondheid van de huid. Filaggrine en histidine hebben drie belangrijke functies:

1. Huid vochtig houden (hydratatie)
2. Huid zuur houden (pH laag houden)
3. Onderdrukking van het immuunsysteem (immunosuppressie)

Filaggrine is opgebouwd uit het aminozuur histidine. Wanneer nodig wordt het histidine vrijgegeven en omgezet naar trans-urocaanzuur (trans-UCA) en onder invloed van zonlicht (UVB) kan dit vervolgens in cis-urocaanzuur (cis-UCA) omgezet worden. Trans-UCA speelt een rol bij de bevochtiging en zuurgraad van de huid. Het beschermt de huid tegen uitdroging en voorkomt daarmee dat de huidbarrière door uitdroging beschadigd raakt. Ook houdt het de huid zuur – dus een lage pH – waardoor het tegen pathogenen beschermt. Pathogenen kunnen meestal namelijk niet goed tegen zuur. De hydraterende en verzurende werking van trans-UCA heeft dus een positieve invloed op de barrièrefunctie van de huid.

De huidbarrière behoort tot de eerstelijns afweer en heeft als doel om ongewenste dingen – zoals bacteriën, virussen en toxines – buiten het lichaam te houden. Bij een goede barrièrefunctie van de huid hoeven de tweede- en derdelijns afweer – de immuuncellen – niet continu actief te zijn. Een goede barrièrefunctie zorgt er dus voor dat immuuncellen zich rustig kunnen houden en er geen chronische (huid)ontsteking ontstaat. Dit bespaart energie, want chronische ontsteking kost veel energie.^[1]

Daarnaast zorgt cis-UCA – geproduceerd onder invloed van UVB uit zonlicht – voor onderdrukking van het immuunsysteem (immunosuppressie).^[2] Het voorkomt overactiviteit van de immuuncellen en daarmee chronische (huid)ontsteking. Ook bij lichttherapie met UVB wordt cis-UCA geproduceerd. Dit is één van de manieren waarop UVB lichttherapie werkt bij verschillende huidaandoeningen, waaronder eczeem.

‘Loss of function’ mutaties van het filaggrine-gen zijn niet alleen bij atopische dermatitis gevonden, dus ook bij andere (huid)aandoeningen is er sprake van een filaggrinetekort:^{[5], [6]}

• Handeczeem
• Astma
• Voedselallergieën
• Allergische rhinitis – ontsteking van het neusslijmvlies, veroorzaakt door een IgE-gemedieerde allergie voor inhalatie-allergenen
• Actinische keratose
• Ichthyosis vulgaris
• Psoriasis – in ieder geval bij Chinezen
• Plaveiselcelcarcinoom – vorm van huidkanker

In eerste instantie lijkt zo’n ‘loss of function’ mutatie van het filaggrine-gen dus nadelig, maar waarom zouden mensen dit dan hebben? Wat is de evolutionaire functie van deze mutatie?

Een ‘loss of function’ mutatie van het filaggrine-gen lijkt een evolutionair voordeel te hebben. Deze mutatie komt vaker voor onder Noord-Europeanen dan onder Zuid-Europeanen. In het Noorden is minder zonlicht, waardoor men in de huid minder vitamine D kan produceren. Een verminderde hoeveelheid van filaggrine in de huid heeft als voordeel dat je makkelijker vitamine D kunt produceren. Mensen met een ‘loss of function’ mutatie van het filaggrine-gen blijken hogere vitamine D-waarden in hun bloed te hebben.

Je zou dus kunnen zeggen dat een filaggrine-tekort de kans op een vitamine D-tekort verlaagt. En dat is gunstig als je op een plek woont waar de zon relatief weinig en zwak schijnt.

Mensen met een tekort aan filaggrine hebben dus minder kans op een vitamine D-tekort, maar de prijs die ze hiervoor betalen is een slechtere huidbarrière en (huid)aandoeningen, zoals eczeem, allergieën, astma, allergische rhinitis (o.a. hooikoorts), droge huid, psoriasis, Ichthyosis vulgaris enzovoorts.^{[7], [8], [9], [10]} Het voorkomen van een vitamine D-tekort was gedurende de evolutie mogelijk belangrijker dan het behouden van een mooie en gezonde huid.^[11]

Maar gelukkig hebben wetenschappers een nieuw wapen in de strijd tegen eczeem – en mogelijk ook tegen andere huidaandoeningen waarbij de filaggrine-gen mutatie aanwezig is – gevonden. Laten we hier eens dieper op ingaan.

Dagelijks kregen 24 volwassenen met atopische dermatitis vier gram L-histidine oraal toegediend. Uit het onderzoek bleek dat na vier weken de ernst van het eczeem met 34-39 procent was afgenomen.^[12]

Dit resultaat werd in 2020 bevestigd tijdens een nieuw onderzoek. Deze keer werd het onderzoek uitgevoerd onder 98 volwassenen en 49 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 3,5 jaar. De volwassenen kregen – net als in het vorige onderzoek – dagelijks vier gram L-histidine oraal toegediend. De dosering bij de kinderen was een stuk lager, namelijk 0,8 gram per dag. Bij de volwassen verminderde de ernst van het eczeem binnen vier weken met 32 procent. Daarnaast nam ook het gebruik van corticosteroïden met 33 procent af. Bij de kinderen was het resultaat spectaculair. De ernst van het eczeem was na twaalf weken met maar liefst 49 procent afgenomen.^[13]

Het verhogen van de histidine-inname laat dus positieve resultaten bij atopische dermatitis zien. Het fijne is dat L-histidine goed verdragen wordt en er nauwelijks bijwerkingen zijn.

Hoewel L-histidine over het algemeen goed verdragen wordt en als veilig wordt beschouwd, zijn er wel een aantal dingen die goed zijn om te weten. Allereerst kan L-histidine in histamine omgezet worden en daardoor bij sommige mensen tot meer huidklachten leiden. Denk hierbij aan roodheid, ontsteking en jeuk. Als je het gebruik van L-histidine stopt verdwijnen deze symptomen weer.

Daarnaast kan het gebruik van L-histidine mogelijk tot een verlaging van de foliumzuurstatus leiden. En bij mensen met overgewicht en progressieve systemische sclerosis is een verhoogde uitscheiding van zink via de urine waargenomen. Daarom is het goed om op signalen van een foliumzuur- en zinktekort te letten tijdens het gebruik van L-histidine.

Verder is L-histidine suppletie mogelijk niet geschikt voor mensen met – risico op – anorexia en leveraandoeningen.^[14]

De gezondheid van de huid hangt natuurlijk van veel meer factoren af. Voeding en leefstijlfactoren hebben een enorme impact op de huid, maar mentale en emotionele onbalansen ook. De huid is zo een spiegel van het hele leven. Wil je meer leren over het effect van leefstijl, voeding, supplementen en mind-interventies op gezondheid en (huid)aandoeningen? En wil je meer van dit soort praktische handvatten voor het verbeteren van de huidgezondheid én de vitaliteit in het algemeen. Of wil je jouw professionele kennis verbreden? Volg dan onzeOERsterk Coach Opleidingen leer hoe je voeding, leefstijl en mind-interventies op een simpele en bewezen manier kunt inzetten.

Want is je huid je lief, leef dan preventief. Klik op onderstaande knop voor meer informatie.